Obserwujemy, jak żyją, co sądzą o otaczającym ich świecie, ale tylko część z przekonań i przyzwyczajeń stają się naszymi. Wiele wierzeń i zwyczajów, które przejmujemy od rodziców, a które nie są uświadomione, ma silny wpływ na to, jak będziemy żyć, komunikować się z innymi ludźmi czy reagować na krytykę w szkole i
Anna widzi, że z każdym rokiem rozwód rodziców ma coraz większy wpływ na jej życie. – Jest coraz gorzej. Minęło 12 lat, a oni wciąż żyją jak pies z kotem. A ja między nimi, wciągana w ich kłótnie. Powiedziałam mamie, że wyprowadzam się do Londynu. Spodziewałam się, że będzie się martwić, a ona na to: – Może to i lepiej, że cię tu nie będzie. Rozwodzę się z twoim ojcem. To sprawy między nami, wolę, żebyś nie musiała na to patrzeć – opowiada Anna (36 lat) z Poznania, menedżerka w międzynarodowej firmie i aktywistka społeczna. Jak pies z kotem
Rozwód to zakończenie związku, oficjalne i definitywne. Nie wyszło, trzeba się z tym pogodzić, iść dalej. Niewykluczone, że z nowym partnerem u boku. Jak najbardziej da się odnaleźć miłość po tak bolesnych przejściach, jest jednak coś, co może poważnie przeszkodzić w układaniu sobie życia od początku. A raczej – ktoś. Bo choć poprzedni związek staje […]
Każdy zgodzi się, że rozwód to nic przyjemnego dla psychiki małych dzieci. Ale czy to oznacza, że rozstania rodziców znosimy lepiej jako dorośli? Niezupełnie. Wyobraź sobie, że para twoich dobrych znajomych postanawia się rozstać. Kojarzysz to uczucie zażenowania, kiedy zaczynają chcieć, żebyś był w to rozstanie zaangażowany? Zbyt zaangażowany? Skoro trudno jakoś delikatnie dać znajomym do zrozumienia, że przesadzają, to jak zrobić to z jedyną parą świata, która nie ma żadnych zahamowań we wciąganiu cię w swój break up? Tą, która „przecież cię spłodziła / urodziła” więc jak mógłbyś odmówić...? Rozwód zmienia ludzi i ich zachowania. Najkrócej mówiąc, trochę dziecinieją. Rodzice zapominają wtedy, że OK, zawsze mówiliśmy im, że chcielibyśmy już zostać dorosłymi i teraz nam się udało, ale nie po to, żeby 20 lat później niańczyć dwójkę 40-latków, bo nagle się sobą znudzili... Czasami rzeczy wymykają się spod kontroli, nagle kłótnie, które są akceptowalne w normalnie działającym związku (te, po których twoi sąsiedzi chcą dzwonić po policję, ale 15 minut później już przytuleni razem oglądacie serial) u rozwodzącej się pary mogą skończyć się przymusowymi 2-dniowymi wakacjami na komisariacie. Komu wtedy przypada zaszczyt dostarczenia ubrań dla szczęśliwego zatrzymanego? No tak, nam, "dzieciom". Już widzę jak ktoś wymaga od nas tego samego, kiedy mieliśmy 5-lat... Jest niewiele rzeczy gorszych niż nadmiar informacji o życiu związkowym twoim rodziców. Szczególnie w trakcie rozwodu rodzice często chcą dzielić się wszystkim i zbyt chętnie opowiadają nam o wygasaniu ogniska ich wzajemnych namiętności, dodając, że jeszcze parę miesięcy temu co najmniej raz w tygodniu.... Nie, nie, nie! TOO MUCH INFORMATION, mum and dad! Rozwód negatywnie wpływa na podświadome oczekiwania małego dziecka wobec jego ewentualnych przyszłych związków. Wiadomo, nie przeczymy. Gorzej, że jako dorośli, obserwujący rozwód rodziców z ponad 20-letnim stażem małżeńskim, najczęściej jesteśmy już w jakimś związku. I zaczynamy się zastanawiać: czy jeśli zostaniemy ze sobą jeszcze dwie dekady to z nami stanie się to samo?! Dzięki za spóźnioną lekcję pozytywnego nastawienia do życia, mamo-tato. Jest w rozwodzie rodziców jednak jedna cenna lekcja, której nie zrozumielibyśmy jako dzieci. Ok, może nas związek też się rozpadnie, może dopiero za następne 20 lat, ale wiemy już, że z tym rozpadem na pewno nie pójdziemy do sądu z prośbą o jego dokładne przeanalizowanie. Nie ma nic gorszego niż kilka miesięcy tłumaczenie obcym w togach czemu to twój partner jest tym złym, a potem całkowite zdawanie się na ocenę tych opowieści przez ludzi, którzy nie mogą przecież rozumieć specyfiki kilkudziesięcioletniej relacji. Jeśli więc chcecie pomóc swoim rodzicom, przyszłym-rozwodnikom, zafundujcie im kilka wizyt u mediatora. Będzie taniej, szybciej i mniej boleśnie dla wszystkich.
Mgr Magdalena Brudzyńska Psycholog , Warszawa. 65 poziom zaufania. Witam! Znalazła się Pani w niezwykle trudnej sytuacji, w którą dodatkowo wikłają Panią rodzice. Proszę pamiętać, że Pani nie jest winna rozpadu ich małżeństwa. Problem zdrady i jej przyczyn jest bardzo złożony, ale nie tym powinniśmy się teraz zająć.
Jakieś osiem lat temu moi rodzice się rozwiedli. To nie było udane małżeństwo – nie szanowali się nawzajem, w dodatku oboje się zdradzili. Moja mama jako pierwsza dowiedziała się, że ojciec ma inną kobietę. Później tata dowiedział się o kochanku mamy i od tamtego czasu w domu rozpoczął się prawdziwy horror. Kłócili się prawie bez przerwy, spali w oddzielnych pokojach i nie mogłam zrozumieć, dlaczego się nie rozwiodą. Męczyli się ze sobą, ja to widziałam i też cierpiałam. W końcu złożyli dokumenty rozwodowe, a tata po prostu wyprowadził się z domu. Często się z nim widywałam, chociaż mama była temu przeciwna. Nastawiała mnie przeciwko ojcu, on zresztą robił to samo. Chociaż byłam prawie dorosła, to i tak cierpiałam z tego powodu. Trudno mi było słuchać, jak tata nazywa moją mamę „krową”, a ona jego “niedorajdą”. Kochałam ich oboje jednakowo i nigdy nie rozumiałam, jak mogą być tacy ślepi – torturowali mnie swoją nienawiścią do siebie. Na moje szesnaste urodziny zaprosiłam do naszego domu krewnych. Gotowałyśmy z mamą przez cały dzień, nakryłyśmy do stołu, a gdy goście zaczęli się schodzić, powiedziałam jej, że czekam jeszcze na ojca, którego też zaprosiłam. Zaprowadziła mnie wtedy do pokoju i powiedziała, że nie będzie tolerować takiego wstydu, a następnym razem kiedy zaproszę ojca bez jej zgody, jedyne co będzie mogła zrobić, to spakować rzeczy i się wyprowadzić. Pamiętam ten dzień jako najgorsze urodziny w moim życiu. Mama siedziała z zaciśniętymi ustami i na każdą uwagę ojca przewracała oczami i głośno parskała. Goście tylko patrzyli po sobie, skonsternowani. Ten wieczór to była kompletna katastrofa, miałam zepsuty humor i nie chciałam już później żadnych urodzin. Bardzo lubiłam odwiedzać mojego tatę, mimo że mieszkał ze swoją dziewczyną, którą poznał jeszcze kiedy był z mamą. Miło spędzaliśmy czas, graliśmy w gry planszowe, bardzo mi się u nich podobało. Ale za każdym razem, kiedy znów szłam się zobaczyć z tatą, musiałam wysłuchiwać pretensji od mamy. Rozumiem, że była rozczarowana zdradą ojca, ale sama też nie była święta, więc dlaczego tak się do siebie odnosili? Kiedy miałam 18 lat, mojemu ojcu urodził się syn Łukasz. Uwielbiałam się z nim bawić, zwłaszcza gdy był mały. Często chodziliśmy z ojcem na spacer, a Łukasz spał sobie wtedy w wózku. Jest moim bratem i bardzo go kocham. Mój pozytywny stosunek do Łukasza też irytował moją mamę. Denerwowało ją wszystko, co dotyczyło taty… Kiedy skończyłam 21 lat, wyjechałam do pracy za granicę. Byłam tam przez rok i udało mi się zarobić na własne mieszkanie. Małe, jednopokojowe, ale za to swoje. Zrobiłam remont i zorganizowałam parapetówkę. Od razu uprzedziłam rodziców, że oboje zostali zaproszeni. Moja mama strasznie się zezłościła, bo nie mogła zrozumieć, że kocham ojca tak samo jak ją. Tata też powiedział, że nie chce żeby „ta nawiedzona” poznawała jego nową rodzinę, bo „Łukasz pewnie będzie przerażony…”. Byłam wściekła. Kiedy to wszystko od nich usłyszałam, długo płakałam. Mimo, że mam 22 lata, to jednak wciąż jestem ich dzieckiem, a oni są dorosłymi, którzy od ośmiu lat nie mogą się ze sobą pogodzić, mimo że oboje są tak samo odpowiedzialni za rozpad ich małżeństwa. Na tę parapetówkę nie zapraszałam wielu osób – tylko najbliższych, a oni (rodzice) zachowywali się jak małe dzieci, bardzo mnie przy tym raniąc. Nie mogłam zaprosić tylko jednego z nich, chociaż jestem pewna, że na to liczyli. Jeśli zaprosiłabym ojca z rodziną – obraziłaby się mama, a gdybym zaprosiła tylko mamę – tata miałby pretensje. Tak długo znosiłam te ich nieporozumienia i kłótnie, za każdym razem wysłuchiwałam, jak obrzucają się nawzajem błotem, że już nie będę tego dłużej tolerować. Następnego ranka zadzwoniłam do mamy, a potem do ojca i powiedziałam, że oboje mogą nie przychodzić, bo nie mam siły już tego dłużej znosić. Mogą się kłócić, mogą nawet pluć sobie w twarz, ale mnie niech już więcej w to nie wciągają. „Jeżeli nie chcecie, to nie przychodźcie. Nie zapraszam nikogo z was, bo to będzie kolejne zrujnowane święto, jeżeli oboje tu przyjdziecie. Nie chcę tego,” – tak im powiedziałam. Nie spodziewałam się, że któreś z nich przyjdzie tego dnia na imprezę, bo mogli się obrazić o to, co usłyszeli, ale już się tym nie przejmowałam. Ale, ku mojemu zaskoczeniu, zjawili się oboje. Może zrobiło im się wstyd za swoje zachowanie… Tym razem mama ani razu nie dogryzła tacie ani nawet nie patrzyła na niego krzywo. Może powinnam była powiedzieć im to wszystko wcześniej, oszczędziłabym sobie wielu przykrości.
Boję się, że gdy wprowadzę się do ewentualnego męża, zaczną się awantury, że tego nie przetrwamy, że się rozwiedziemy. Teresa (31 lat, nauczycielka z Rzeszowa): — Moi rodzice rozwiedli się dawno temu, chociaż nie da się ukryć, że nadal się kochają. Postanowili zostać przyjaciółmi.
Jeśli twoi rodzice postanowili żyć osobno, będziesz musiała zaakceptować nową sytuację. Jak to sobie ułatwić? Rozwód rodziców to bardzo trudne przeżycie dla młodej osoby. O tym, jak bolesne jest to doświadczenie, świadczą wpisy internetowe. „Gdy rodzice się rozwodzą… Jak to przeżyć? Ja nie mogę tego zrozumieć, że mój tata będzie miał teraz nową kobietę. Dlaczego oni w ogóle nie myślą o nas (mnie i moim bracie)? Dlaczego udają, że nic nas to nie obchodzi, że nic nie rozumiemy, mam 17 lat do cholery! Oni myślą, że mnie to nie rusza, a nie wiedzą, że od czerwca żyję w niepewności, co będzie dalej, że wypłakuję sobie oczy po nocach… Dlaczego ludzie się rozwodzą? Kto w ogóle wymyślił te głupie rozwody?”. Jak rozwód przeżywają dzieci? Amerykańska psycholog Judith Wallerstein przez 15 lat prowadziła badania dotyczące wpływu rozwodu rodziców na życie dzieci i dorosłych. W badaniach wzięło udział 60 rodzin, z którymi uczeni rozmawiali w okresie przed separacją, w jej trakcie, jak i po niej. Do badania zaproszono 131 dzieci, z czego połowa była poniżej ósmego roku życia. Zespół Wallerstein wykazał, jakie były reakcje dzieci na sytuację okołorozwodową i po dwóch latach. Przede wszystkim ustalono, że dzieci przeżywają rozwód zupełnie inaczej niż dorośli. Dla nich to doświadczenie jednoznacznie bolesne – w rozwodzie rodziców nie widzą szansy na nowe życie. Dzieci często nie rozumieją powodów rozstania dorosłych, szczególnie gdy w domu nie było przemoczy czy otwartego konfliktu. Gdy rodzice się rozwodzą, dzieci doświadczają poczucia odrzucenia. Tracą bazę dla właściwego rozwoju. Czują się bezradne i boją się przyszłości, a przy tym mają do rodziców żal i czują się zagubione. W okołorozwodowym zamęcie najbardziej wybija się jednak samotność dzieci, które czują się pominięte, nieważne. Nie ma reguły, czy dziecko rozwiedzionych rodziców samo będzie rozwodnikiem – z badań wynika, że część dzieci z rozbitych rodzin wykorzysta negatywne doświadczenia swoich rodziców, by zbudować dobry związek, a część powieli wzorzec nieudanego małżeństwa wyniesiony z domu rodzinnego. Faktem jest natomiast, że wiele dzieci obwinia się o rozpad związku rodziców, szczególnie gdy kłótnie dorosłych dotyczyły sposobu wychowania. Wiadomo również, że chłopcy pierwsze lata po rozwodzie rodziców znoszą gorzej od dziewcząt – mają większe problemy w szkole czy w relacjach z rówieśnikami. Skrajne uczucia Badania Judith Wallerstein dowiodły, że rozwód rodziców dla dziecka nie jest tylko okresowym kryzysem, który minie, kiedy sytuacja się uspokoi – ma swoje bezpośrednie i odroczone w czasie skutki dla rozwoju oraz funkcjonowania dzieci. Lecz z drugiej strony nie musi oznaczać końca wszystkiego, choć rozstanie rodziców burzy ład i porządek, stawia pod znakiem zapytania przyszłość, wywołuje w dziecku skrajne uczucia, z którymi młoda osoba może nie dać sobie rady, szczególnie gdy do rozwodu nie zostało przez rodziców przygotowane. „Wiem, jakie to trudne doświadczenie – odpowiada Zośka cytowanej na początku internautce. Byłam w twoim wieku, gdy moi rodzice się rozwiedli. Ale to była decyzja całej naszej czwórki (miałam wtedy jeszcze jedną młodszą siostrę). Rozwód dał nam (mama, ja i siostra) dużo pokoju. Jednak brak taty był dosadnym. Nie jest to sprawa, którą można zrozumieć samemu z siebie. Szczególnie gdy kocha się równie mocno oboje rodziców. A gdy w życie wkracza jeszcze ktoś, kto zaczyna rozrywać wszelkie więzi, to dzieci zaczynają cierpieć najbardziej”. Jak więc poradzić sobie z tym cierpieniem? Olbrzymia jest w tym rola rodziców, którzy w okołorozwodowym zamieszaniu muszą pamiętać nie tylko o sobie, ale również – jeśli nie przede wszystkim – o dzieciach. Brak rozmów czy przygotowania dzieci do zmian może negatywnie odbić się na ich psychice i rozwoju. Najgorsza dla młodej osoby jest sytuacja, gdy jeden z rodziców po prostu wyprowadza się z domu. Jeśli twoi rodzice się rozwodzą, to zrozumiałe, że targają tobą mieszane uczucia – gniew, żal, bezsilność, samotność, złość, smutek. Odczuwasz pustkę, trudno ci zrozumieć zaistniałą sytuację. Obwiniasz siebie. Tracisz poczucie bezpieczeństwa i sensu. Zanim pogodzisz się z rozwodem rodziców, może upłynąć wiele lat – proces będzie tym szybszy, im mniej konfliktów będzie między rodzicami. Najważniejsze, do czego musisz się przygotować, to nieuniknione zmiany w życiu rodziny, a więc i twoim. Nie będziesz już mieszkać z rodzicami, a tylko z jednym z nich. Być może zmienisz miejsce zamieszkania. Rodzice będą układać sobie życie na nowo – prawdopodobnie stworzą nowy związek, a może i rodzinę. Nie zamykaj się w sobie Jako dziecko rozwodzących się rodziców pytaj o wszystko. Mów o swoich emocjach i obawach, pytaj rodziców, jak teraz będzie wyglądało wasze życie, z kim zamieszkasz, jak często będziecie się widywać itp. Wyposażona w tę wiedzę szybciej uporasz się z rozstaniem rodziców. Pamiętaj, że ich rozwód nie ma nic wspólnego z tobą – nie ponosisz żadnej winy za ich decyzję. Poza tym, choć trudno może być ci to zrozumieć, rozwód często jest najlepszym rozwiązaniem. Jeśli będący w związku dorośli przestali darzyć się uczuciem i szacunkiem, rozstanie naprawdę może być najlepszą decyzją. Nieszczęśliwi rodzice zwykle oznaczają nieszczęśliwe dziecko. Fakt, że twoi rodzice nie są już małżeństwem, nie znaczy, że przestali być matką i ojcem. O tym, jak się czujesz i co przeżywasz, spróbuj porozmawiać z zaufaną osobą – przyjaciółką, krewną, lubianym nauczycielem, otwartym na rozmowę księdzem. To powinna być osoba, która cię zrozumie i spróbuje ocenić sytuację na chłodno, obiektywnie. Poza tym już sam fakt, że będziesz mogła wyrzucić z siebie negatywne emocje, bardzo ci pomoże. Z drugiej strony wiele młodych osób wstydzi się rozwodu rodziców – w takim przypadku pomóc może ci pisanie pamiętnika czy rozmowa (np. w internecie) z ludźmi, którzy przeżyli to samo. Dla dzieci i młodzieży potrzebujących wsparcia, ochrony i opieki działa telefon zaufania – nr 116 111. Na pomoc możesz również liczyć w Ośrodkach Interwencji Kryzysowej. Ewa Podsiadły-Natorska Korzystałam z materiałów fundacji „Rozwód? Poczekaj!” oraz z publikacji „Gdy rodzina się rozpada: potrzeby, decyzje, rozwiązania” Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych Ta strona używa plików cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie. Więcej szczegółów w naszej Polityce Cookies. Nie pokazuj więcej tego powiadomienia
Najlepiej można to zrobić przez poświęcenie im czasu — nie tylko po to, żeby z nimi porozmawiać o ich zachowaniu albo żeby je skarcić, tylko po to, żeby je lepiej poznać. Spędzanie z nimi czasu przy wspólnych posiłkach, na wspólnym wielbieniu Boga, na rozrywkach, na przygotowanie się wieczorem do snu itd. jest bardzo ważne.
ROZDZIAŁ 3 Co zrobić, żeby mieć więcej swobody? „Marzę o tym, żeby rodzice dali mi trochę więcej swobody” (18-letnia Sara). „Gdy chcę gdzieś wyjść ze znajomymi, czuję, że rodzice mi nie ufają. Kiedy pytam dlaczego, mówią: ‚Tobie ufamy, ale twoim znajomym — nie’” (18-letnia Christine). CZY podobnie jak Sara i Christine chciałbyś mieć więcej swobody? Żeby tak było, musisz zdobyć zaufanie rodziców. Ale z zaufaniem jest jak z pieniędzmi. Ciężko je zdobyć, łatwo stracić i zawsze się wydaje, że przydałoby się więcej. „Kiedy tylko chcę gdzieś wyjść”, skarży się 16-letnia Ilona, „rodzice zasypują mnie gradem pytań: gdzie i z kim idę, co będę robić i kiedy wrócę. Wiem, że to moi rodzice, ale denerwuję się, gdy mnie tak przesłuchują!”. Co możesz zrobić, żeby rodzice bardziej ci ufali i dali ci więcej swobody? Zobaczmy najpierw, dlaczego zaufanie jest dla wielu rodziców i dzieci tak drażliwą kwestią. Trudy dorastania Biblia mówi, że „mężczyzna opuści ojca i matkę” (Rodzaju 2:24). Rzecz jasna to samo dotyczy kobiety. Dorastanie to szczególny okres — czas, w którym młody człowiek przygotowuje się do dorosłego życia, opuszczenia domu i być może założenia własnej rodziny *. Wkraczanie w dorosłość nie przypomina wejścia przez drzwi, które się otwierają wraz z osiągnięciem pewnego wieku. Przypomina raczej wchodzenie po schodach, po których wspinasz się stopniowo przez cały okres dorastania. Oczywiście ty i twoi rodzice możecie różnie oceniać, jak wysoko już wszedłeś. Maria, która uważa, że zasługuje na większy kredyt zaufania w sprawie doboru przyjaciół, mówi: „W dalszym ciągu stanowi to problem, choć mam już 20 lat. Rodzice myślą, że w sytuacji podbramkowej nie miałabym sił zająć właściwego stanowiska. Próbowałam im wyjaśniać, że już nieraz zajęłam właściwe stanowisko, ale to ich nie przekonuje”. Jak wynika z wypowiedzi Marii, kwestia zaufania może być źródłem poważnych napięć między dziećmi a rodzicami. Czy dotyczy to również twojej rodziny? Jeżeli tak, to co możesz zrobić, żeby rodzice mieli do ciebie większe zaufanie? A jeśli straciłeś je wskutek niemądrego postępowania, to jak mógłbyś je odzyskać? Okaż się godny zaufania To, jak dużą swobodę dają ci rodzice, często zależy od tego, w jakim stopniu okazujesz się godny zaufania. Nie znaczy to, że masz być doskonały. Wszystkim przecież zdarzają się błędy (Kaznodziei 7:20). Ale jaka postawa przebija z twojego zachowania na co dzień? Czy przypadkiem nie dajesz rodzicom powodów do tego, by ci nie ufali? Na przykład apostoł Paweł napisał: „We wszystkim pragniemy postępować uczciwie” (Hebrajczyków 13:18). Czy zawsze szczerze mówisz rodzicom, gdzie i po co idziesz? Zwróć uwagę na wypowiedzi młodych osób, które musiały poważnie przemyśleć swoje postępowanie, i odpowiedz na postawione pytania. Olga: „Po kryjomu pisałam mejle do chłopaka, który mi się podobał. Moi rodzice dowiedzieli się o tym i kazali mi przestać. Obiecałam im to, ale nie dotrzymałam słowa. Trwało to rok. Ja pisałam, rodzice się dowiadywali, więc przepraszałam i zapewniałam, że się poprawię, ale potem znów robiłam to samo. Doszło do tego, że nie mogli mi już w niczym zaufać!”. Jak myślisz, dlaczego rodzice Olgi przestali jej ufać? ․․․․․ Gdybyś był rodzicem Olgi, jak byś postąpił i dlaczego? ․․․․․ Jak już po pierwszej rozmowie z rodzicami Olga mogła pokazać, że jest odpowiedzialną osobą? ․․․․․ Marta: „Rodzice nie ufali mi, jeśli chodzi o chłopaków, ale teraz rozumiem dlaczego. Flirtowałam z dwoma, starszymi ode mnie o dwa lata. Godzinami wisiałam na telefonie, a na spotkaniach towarzyskich rozmawiałam prawie wyłącznie z nimi. Rodzice zabrali mi na miesiąc komórkę i nie pozwalali chodzić tam, gdzie mogłabym zobaczyć się z tymi chłopakami”. Gdybyś był rodzicem Marty, jak byś postąpił i dlaczego? ․․․․․ Czy twoim zdaniem ograniczenia, jakie rodzice nałożyli na Martę, były nierozsądne? Dlaczego tak uważasz? ․․․․․ Co mogła zrobić Marta, by odzyskać zaufanie rodziców? ․․․․․ Jak odbudować zaufanie Co wtedy, gdy podobnie jak wspomniane dziewczyny straciłeś zaufanie rodziców? Nawet jeżeli tak się stało, możesz to zmienić. W jaki sposób? Rodzice z pewnością będą ci bardziej ufać i dadzą ci więcej swobody, kiedy zobaczą, że zachowujesz się odpowiedzialnie. Zrozumiała to Aneta. „Gdy jesteś młodszy”, mówi, „nie w pełni pojmujesz, jakie to ważne, by inni ci ufali. Teraz jestem bardziej odpowiedzialna i przywiązuję dużą wagę do tego, żeby swoim postępowaniem nie zawieść zaufania rodziców”. Jaki stąd wniosek? Zamiast narzekać na brak zaufania, pokaż, że na nie zasługujesz, a wtedy prawdopodobnie będziesz mieć więcej swobody. Czy na przykład można na tobie polegać w wymienionych poniżej dziedzinach? Postaw znaczek ✔ przy punktach, nad którymi powinieneś popracować: □ wracanie o wyznaczonej porze □ dotrzymywanie obietnic □ punktualność □ odpowiedzialne wydawanie pieniędzy □ wywiązywanie się z obowiązków □ wstawanie z łóżka bez ponaglania □ utrzymywanie porządku w pokoju □ prawdomówność □ rozsądne korzystanie z telefonu i komputera □ przyznawanie się do błędów i przepraszanie □ inne ․․․․․ Pokaż, że jesteś godny zaufania, podciągając się w dziedzinach, w których nie dopisujesz. Zastosuj się do następujących rad biblijnych: ‛Odrzućcie starą osobowość, która odpowiada waszemu poprzedniemu sposobowi postępowania’ (Efezjan 4:22). „Niech wasze Tak znaczy Tak” (Jakuba 5:12). „Mówcie prawdę każdy ze swym bliźnim” (Efezjan 4:25). „Dzieci, bądźcie posłuszne swym rodzicom we wszystkim” (Kolosan 3:20). Z czasem twój postęp będzie jawny dla innych, również dla rodziców (1 Tymoteusza 4:15). A co jeśli uważasz, że naprawdę się starasz, a mimo to rodzice nie dają ci tyle swobody, na ile zasługujesz? Porozmawiaj z nimi na ten temat. Zamiast narzekać, że powinni darzyć cię większym zaufaniem, z szacunkiem zapytaj, co musiałbyś zrobić, żeby je pozyskać. Wyjaśnij, jakie cele już sobie wytknąłeś. Nie oczekuj, że rodzice od razu złagodzą ograniczenia. Niewątpliwie będą się chcieli upewnić, że dotrzymasz obietnic. Wykorzystuj okazje i udowadniaj, że można na tobie polegać. Z czasem rodzice zapewne obdarzą cię większym zaufaniem i dadzą ci więcej swobody. Tak właśnie było w wypadku opisanej wcześniej Marty, która przyznaje: „Znacznie trudniej jest zaskarbić sobie zaufanie, niż je stracić”. Dodaje też: „Teraz cieszę się zaufaniem i to jest naprawdę wspaniałe!”. WIĘCEJ NA TEN TEMAT PRZECZYTASZ W TOMIE 2, ROZDZIALE 22 W NASTĘPNYM ROZDZIALE Czy twoi rodzice się rozwiedli? Co możesz zrobić, gdy masz wrażenie, że twój świat legł w gruzach? [Przypis] WERSET „Nie wykorzystujcie (...) wolności jako pretekstu do czynienia zła” (1 Piotra 2:16, Edycja Świętego Pawła). WSKAZÓWKA Zamiast narzekać, że twojemu starszemu rodzeństwu rodzice pozwalają na więcej, pomyśl, ile swobody masz teraz w porównaniu z okresem, gdy byłeś młodszy. CZY WIESZ, ŻE...? Dawanie dzieciom nieograniczonej swobody wcale nie świadczy o miłości, lecz o niewłaściwym podejściu do obowiązków rodzicielskich. PLAN DZIAŁANIA! Postaram się zasługiwać na większe zaufanie w następujących dziedzinach: ․․․․․ Jeżeli stracę zaufanie rodziców, to: ․․․․․ Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․ ZASTANÓW SIĘ ● Dlaczego rodzice mogliby się wahać dać ci więcej swobody, nawet jeśli bardzo się starasz zasłużyć na ich zaufanie? ● Dlaczego musisz dbać o wymianę myśli z rodzicami, jeżeli chciałbyś mieć więcej swobody? [Napis na stronie 24] „Otwarcie mówię rodzicom o swoich problemach i troskach. Myślę, że dzięki temu jest im łatwiej darzyć mnie zaufaniem” (Dianna). [Ilustracja na stronie 23] [Patrz publikacja] Wkraczanie w dorosłość przypomina wchodzenie po schodach — stopniowo stajesz się coraz bardziej godny zaufania DOROSŁOŚĆ DORASTANIE DZIECIŃSTWO
Był początek lat 80., nikt nie przywiązywał wagi do tak zwanego pochodzenia, przynajmniej nie w moim otoczeniu. „Błękitna krew była ważna przed wojną, teraz liczy się to, co ma się w głowie – myślałam. – Magda chce dobrze, ale przesadza”. Miałam podstawy do optymizmu. Kochałam chłopaka, który świata poza mną nie
ZZOweu7. o3nf29vqq3.pages.dev/386o3nf29vqq3.pages.dev/236o3nf29vqq3.pages.dev/368o3nf29vqq3.pages.dev/308o3nf29vqq3.pages.dev/344o3nf29vqq3.pages.dev/251o3nf29vqq3.pages.dev/27o3nf29vqq3.pages.dev/23o3nf29vqq3.pages.dev/9
co zrobić żeby rodzice się nie rozwiedli
